“แหล่งเรียนรู้กรุงธนบุรีศึกษา”

Thonburi Learning Center

              สืบเนื่องจากสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา อันเป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบและดำเนินงานด้านการทำนุบำรุง อนุรักษ์ ส่งเสริม เผยแพร่ และพัฒนาศิลปวัฒนธรรม ทั้งยังเป็นแหล่งรวมองค์ความรู้ย่านฝั่งธนบุรี ในแง่ประวัติศาสตร์ ศิลปะวัฒนธรรม และสังคม ประกอบกับปัจจุบัน สำนักศิลปะและวัฒนธรรมมีฐานข้อมูลและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับย่านธนบุรีเป็นจำนวนมาก จึงเล็งเห็นว่าควรดำเนินการจัดทำโครงการก่อสร้างและปรับปรุง “แหล่งเรียนรู้กรุงธนบุรี”โดยมีมติเห็นชอบให้ปรับปรุงอาคารศรีสุริยวงศ์อันเป็นที่ทำการของสำนักงานและภูมิทัศน์โดยรอบ จัดตั้งเป็นแหล่งเรียนรู้กรุงธนบุรี เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ ส่งเสริม และเผยแพร่ภูมิปัญญาของชุมชน ให้แก่ผู้เข้าชม อันได้แก่ นักเรียน นักศึกษา บุคคลากรภายในมหาวิทยาลัย และประชาชนทั่วไป ทั้งยังเป็นการสนับสนุนให้องค์ความรู้เผยแพร่ออกไปในวงกว้างขึ้นสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ของชาติในด้านการสร้างเครือข่าย ทางวัฒนธรรม โดยบูรณาการกระบวนการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมให้สอดประสานไปกับกิจกรรมการเรียนการสอน และกระบวนการพัฒนาการศึกษาของบุคคลากรภายในมหาวิทยาลัย ตามภารกิจหลักของมหาวิทยาลัยด้านการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม
              เนื้อหาของ ”แหล่งเรียนรู้กรุงธนบุรีศึกษา” ถูกจัดแสดงเป็นห้องต่างๆ จำนวน ๑๐ ห้อง โดยเล่าเรื่องราวผ่านพัฒนาการของธนบุรี (Timeline) ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน อันได้แก่
              ห้องที่ ๑ : เปิดเมือง : เป็นภาพยนตร์สั้น เนื้อเรื่องเกี่ยวกับเนื้อหาของพิพิธภัณฑ์กรุงธนบุรีศึกษา ทั้งหมด ๑๐ ห้อง ซึ่งอาจจะเป็นเจ้าโทนเป็นผู้นำเข้าเรื่อง และดำเนินเรื่องกับเพื่อนอีก ๒ คน ใช้เวลา ๖-๘ นาที
              ห้องที่ ๒ : ครั้งเป็นทะเลปากอ่าว : พูดถึงพัฒนาการของพื้นที่ธนบุรีตั้งแต่ครั้งเป็นทะเลตมจนถึงการเกิดแผ่นดิน
              ห้องที่ ๓ : ลัดเมืองบางกอก : กล่าวถึงการขุดลัดแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระไชยราชาธิราช จนกลายมาเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาสายปัจจุบัน
              ห้องที่ ๔ : ฑณบุรีศรีมหาสมุทร หน้าด่านทางทะเล : เนื้อหาจะเน้นถึงความเป็นเมืองหน้าด่านของธนบุรีทั้งในแง่ของความเป็นเมืองยุทธศาสตร์ทางด้านการเมือง การปกครองและด้านการค้า รวมถึงเหตุการณ์สำคัญต่างๆที่เกิดขึ้น อาทิ กบฎมักกะสัน
              ห้องที่ ๕ : ธนบุรี ราชธานีใหม่ใกล้ทะเล : เน้นเรื่องราวในช่วงกรุงธนบุรีเป็นราชธานี (พ.ศ. ๒๓๑๐-๒๓๒๕) ความเป็นศูนย์กลางการเมือง การปกครอง ศิลปวัฒนธรรม การค้า ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี
              ห้องที่ ๖ : กรุงเทพฯ (ซ้อน)ทับ กรุงธนฯ : เนื้อหาในช่วงการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี(รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก) เหตุผลการย้ายราชธานี แต่พื้นที่ฝั่งธนบุรีนั้นก็ยังเป็นพื้นที่ที่ยังคงความสำคัญเนื่องจากเป็นที่อยู่อาสัยของตระกูลขุนนางข้าราชการสำคัญๆอยู่
              ห้องที่ ๗ : พระบรมธาตุแห่งพระนคร : กล่าวถึงคติไตรภูมิหรือความเป็นศูนย์กลางของจักรวาลที่ใช้ในการสร้างพระปรางค์ วัดอรุณราชวราราม การประกาศความเป็นจักพรรดิราชของรัชกาลที่ ๓ รวมทั้ง
              ห้องที่ ๘ : ฅ คน ธนบุรี : เนื้อหาจะแสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิต ของผู้คนในย่านฝั่งธนบุรีที่มีความหลากหลายทางเชื้อชาติและวัฒนธรรม
              ห้องที่ ๙ : บุนนาค ถิ่นฐานขุนนางสามแผ่นดิน : กล่าวถึงประวัติ คุณูปการ ของบุคคลคนสำคัญๆ ในตระกูลบุนนาค อาทิ ผู้สำเร็จราชการแผ่นดินทั้ง ๓ คน ได้แก่ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์, สมเด็จเจ้าพระยามหาพิไชยญาติ และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เป็นต้น
              ห้องที่ ๑๐ : มรดกวัฒนธรรมและงานศิลป์ ณ ฝั่งธนฯ : แสดงให้เห็นถึงมรดกทางวัฒนธรรม อาทิ วัดวาอาราม ศาสนสถาน อาหาร มหรสพต่างๆ ที่สะท้อนให้เห้นถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมจากคนหลายกลุ่มชาติพันธุ์
              ในการจัดแสดงส่วนที่เป็นเนื้อหาตามห้องต่างๆ เพื่อไม่ให้ผู้เข้าชมเกิดความรู้สึกเบื่อหน่ายกับข้อมูลที่เป็นตัวอักษรหรือเนื้อหาที่เคร่งเครียดจนเกินไปนั้น ทางคณะผู้จัดทำจึงได้ออกแบบให้มีสื่อโสตทัศนอุปกรณ์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ภาพยนต์สั้น บทสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญในแต่ละด้านหรือเกมส์ต่างๆ เพื่อให้ผู้เข้าชมรู้สึกสนุก ผ่อนคลาย นอกจากนี้การออกแบบทั้งเนื้อหาและพื้นที่เหมาะสำหรับกลุ่มบุคคล ตั้งแต่เด็ก นักเรียน นักศึกษา ประชาชนทั่วไป ชาวต่างชาติรวมทั้งผู้พิการทางด้านต่างๆ ก็สามารถเข้าเยี่ยมชม เรียนรู้ แหล่งเรียนรู้กรุงธนบุรีได้เป็นอย่างดี
              ด้านบุคคลากรที่เกี่ยวข้องกับกับแหล่งเรียนรู้กรุงธนบุรีหรือตัวสถาบันการศึกษาเองนั้นก็สามารถที่จะสืบทอดหรือเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ฝั่งธนบุรีได้เป็นอย่างดี อาทิ มีการรื้อฟื้นนำเอาบทละครในสมัยสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีมาทำเป็นละครรำได้ หรือ มีการเขียนภาพงานศิลปะที่เกี่ยวเนื่องกับประวัติศาสตร์ธนบุรี