แกลเลอรี
ข้อมูลพิพิธภัณฑ์
พิพิธภัณฑ์แมลง กรมวิชาการเกษตร
พิพิธภัณฑ์แมลง กรมวิชาการเกษตรนับเป็นพิพิธภัณฑ์ที่เก่าแก่ที่สุดและมีจำนวนแมลงมากที่สุดในประเทศไทย ตั้งอยู่ ณ ตึกจักรทอง กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร เขตจตุจักร กรุงเทพฯ
เรื่องราวเกี่ยวกับประวัติของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัดนักในด้านการเริ่มต้นรวบรวมตัวอย่าง แต่พบว่าในปี พ.ศ.2313 Fabricius ชาวเดนมาร์ก ได้ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ Clerome arcesilaus ให้กับผีเสื้อของประเทศไทย ในปี พ.ศ.2469 Mr.W.R.S. Ladell ชาวอังกฤษเข้ามารับราชการในกระทรวงเกษตราธิการ ได้เก็บรวบรวมตัวอย่างทั้งแมลงทั่วไป และแมลงที่เป็นศัตรูพืช ตัวอย่างแมลงทั้งหมดที่ได้รวบรวมไว้ในครั้งนั้นถือว่า เป็นพื้นฐานในการเริ่มต้น การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์แมลงเป็นครั้งแรกของประเทศไทย
การเก็บตัวอย่างแมลงในสมัย Mr.W.R.S. Ladell ยังไม่จัดเป็นระบบเช่นในปัจจุบัน โดยที่ในสมัยนั้นจะจัดเก็บไว้ในหีบไม้วางเรียงซ้อนกันบนโต๊ะหรือใช้ไม้คอร์กปูเต็มลิ้นชัก และขีดเส้นแบ่งช่องๆ ปักแมลงเป็นแถวและมีป้ายชื่อกำกับ ต่อมาเมื่อ ม.ร.ว. จักรทอง ทองใหญ่ ได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าแผนกในปี พ.ศ. 2478 ได้ปรับปรุงวิธีการจัดเก็บมาเป็นแบบ “Tray System” โดยแยกแมลงแต่ละชนิด ใส่กล่องจัดเก็บเรียงเข้าลิ้นชักเป็นกล่องๆ ลิ้นชักละ 4 แถว มีชื่อวิทยาศาสตร์ (scienctific name) ติดไว้ข้างกล่องและมีชื่อสกุล (generic name) ติดบนแผ่นไม้ ซึ่งใช้คั่นหมู่กล่องในแต่ละแถว อีกทั้งได้เปลี่ยนเข็มที่ใช้ปักแมลงเป็นแบบไม่เป็นสนิม (stainless steel) พร้อมทั้งได้มีการบันทึกข้อมูลด้านชีววิทยาและวิธีการเลี้ยงลงในสมุด “Breeding Lot” (BL) นอกจากนี้ ม.ร.ว. จักรทอง ทองใหญ่ ยังเป็นผู้เริ่มต้นศึกษาอนุกรมวิธานของแมลงทับวงศ์ Buprestidae และแมลงชนิดอื่นๆ หากไม่สามารถจำแนกชื่อได้จะส่งไปที่ Imperial Institute of Entomology, British Museum (Natural History) ประเทศอังกฤษ ส่วนแมลงที่มีชื่อวิทยาศาสตร์จะจัดเก็บเข้าตู้เรียงตามอักษรของชื่ออันดับ (order) วงศ์ (family) สกุล (genus) และชนิด (species) ปัจจุบันตัวอย่างแมลงเหล่านั้นยังคงอยู่ในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ แมลงบางชนิดเป็นแมลงที่มีค่าและหายากยิ่ง และบางชนิดไม่สามารถจับเพิ่มเติมได้อีก
พิพิธภัณฑ์แมลงเป็นหัวใจของงานวิจัยด้านกีฏวิทยาของประเทศ เพราะข้อมูลและรายละเอียดต่างๆ เช่น ชื่อวิทยาศาสตร์ พืชอาหาร เขตการแพร่กระจาย ฯลฯ ของแมลงแต่ละชนิด มีความจำเป็นอย่างยิ่งต่องานวิจัยด้านกีฏวิทยาแขนงอื่นๆ สำหรับพิพิธภัณฑ์แมลง กรมวิชาการเกษตร นอกจากจะเป็นแหล่งข้อมูลแมลงภายในประเทศแล้วยังเป็นศูนย์กลางงานด้านกีฏวิทยาระหว่างประเทศทั่วโลก
สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช มีนโยบายในการเก็บรักษาและพัฒนาพิพิธภัณฑ์แมลงให้ได้มาตรฐาน และมีการดำเนินงานเหมือนพิพิธภัณฑ์แมลงใหญ่ๆ ในต่างประเทศ ทั้งนี้เพื่อช่วยงานวิจัยด้านอารักขาพืชให้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันเป็นการสืบทอดเจตนารมณ์ของนักกีฏวิทยารุ่นแรกๆ ที่ได้ทุ่มเทความรู้ความสามารถ โดยไม่เห็นแก่ความเหนื่อยยากในการสร้างพิพิธภัณฑ์แมลงอีกทั้งได้ตระหนักถึงความสำคัญของ “พิพิธภัณฑ์แมลงแห่งนี้ว่า ไม่เพียงแต่เป็นสมบัติล้ำค่าของกรมวิชาการเกษตรเท่านั้น แต่ยังคงเป็นสมบัติลำค้าของชาติที่ต้องรักษาไว้ด้วย”
ประเภทของพิพิธภัณฑ์แมลง
พิพิธภัณฑ์แมลงแบ่งเป็น 2 ประเภท
1. พิพิธภัณฑ์แมลง – วิชาการ
2. พิพิธภัณฑ์ – นิทรรศการแมลง
พิพิธภัณฑ์แมลง – วิชาการ
มีการจัดระบบการเก็บ-รักษา ตามหลักมาตรฐานสากล แต่ไม่เปิดให้บุคคลทั่วไปเข้าชม ยกเว้นผู้ที่ติดต่อเพื่อขอปฏิบัติงานวิจัยเฉพาะกลุ่มแมลง มีความสำคัญดังนี้
1. มี ตัวอย่างแมลงที่จำแนกชนิดแล้ว 8,000 ชนิด กว่า 520,000 ตัวอย่าง สำหรับนักวิชาการ นักวิจัย ได้ศึกษา ค้นคว้า ตรวจสอบเชิงวิชาการ ทั้งแมลงศัตรูพืช แมลงที่มีประโยชน์และแมลงที่เป็นโทษ แมลงหายาก-ใกล้สูญพันธุ์ และแมลงที่สูญพันธุ์ไปแล้ว
2. มี ตัวอย่างแมลงต้นแบบ (type specimen) กว่า 100 ชนิด สำหรับนักอนุกรมวิธานแมลง
ทั้งในและต่างประเทศได้ใช้ศึกษา ค้นคว้า เปรียบเทียบ
3. มี ข้อมูลแมลงที่พร้อมในการจัดทำบัญชีรายชื่อแมลงศัตรูพืช (pest list) และการวิเคราะห์ความเสี่ยงศัตรูพืช (pest risk analysis) สำหรับนักวิชาการและผู้ที่ปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับการนำเข้า-ส่งออกสินค้าเกษตร
4. มี บริการตรวจวิเคราะห์แมลง แก่เกษตรกรและบุคคลทั่วไปที่ประสบปัญหาเกี่ยวกับแมลง
5. มี นักอนุกรมวิธานแมลง ที่พร้อมให้คำปรึกษา / แนะนำในเรื่องแมลง
พิพิธภัณฑ์ – นิทรรศการแมลง
เปิดเมื่อวันที่ 18 เมษายน 2545 สำหรับให้บุคคลทั่วไปเข้าชมความสวยงามและความรู้ทั่วๆไปเกี่ยวกับแมลง มีรายละเอียดดังนี้
1. มี การบอกเล่าเรื่องราวความเป็นมาและการเจริญเติบโตของแมลง ระบบนิเวศวิทยาของแมลง โดยนำตัวอย่างแมลงจริงจัดแสดงในสภาพใกล้เคียงความเป็นอยู่ในธรรมชาติ อย่างสวยงาม น่าสนใจ
2. มี การจัดแมลงอย่างเป็นระบบหลากหลายอันดับอย่างสวยงาม ชวนให้ติดตามชม รวมทั้ง
แมลงกินได้ แมลงที่มีประโยชน์และแมลงที่เป็นโทษ แมลงหายาก-ใกล้สูญพันธุ์ และแมลงที่สูญพันธุ์ไปแล้ว
3. มี แมลงที่มีชีวิต น่าเรียนรู้ น่าสนใจ ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนให้ชมตลอดเวลา
พิพิธภัณฑ์แมลงแห่งนี้เป็นศูนย์ข้อมูลเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงในประเทศไทย นอกจากนี้ยังให้บริการจำแนกชนิดแมลงแก่หน่วยงานต่างๆ เกษตรกรและประชาชนทั่วไป ดังนั้นหากท่านมีปัญหาต้องการทราบชื่อแมลงหรือมีแมลงระบาดหรือพบแมลงติดไปกับสินค้าเกษตรที่ส่งออกหรือนำเข้า โปรดติดต่อ กลุ่มงานอนุกรมวิธานแมลง กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร 50 ถ.พหลโยธิน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กทม. 10900 โทร. 0-2579-3053, 0-2579-4128
พิพิธภัณฑ์แมลง
แบ่งเป็น 2 ส่วน
1. ส่วนแมลงมีชีวิต
นำเสนอแมลงหลากหลายชนิด ทั้งชนิดแปลกๆ น่าตื่นตา แมลงสังคม ด้วง/หิ่งห้อย ตัวเต็มวัยหิ่งห้อย ตั๊กแตนกิ่งไม้ การเลี้ยงจิ้งหรีด เพื่อแสดงให้เห็นรูปร่างลักษณะ สีสัน ตลอดจนพฤติกรรมของแมลงที่มนุษย์สามารถพบเห็นได้ แต่อาจไม่เคยได้สังเกต และวีดีทัศน์แสดงวงจรชีวิต พฤติกรรม และความหลากหลายของชนิดแมลง
2. ส่วนแมลงไม่มีชีวิต
2.1 นำเสนอในรูปแบบพิพิธภัณฑ์
นำเสนองานพิพิธภัณฑ์แมลง กรมวิชาการเกษตร ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์แมลงที่เก็บรวบรวมแมลงมากที่สุดในประเทศไทย แสดงให้บุคคลทั่วไปได้รับรู้ว่าจะใช้ประโยชน์อะไรจากพิพิธภัณฑ์แมลงได้อย่างไร ประกอบด้วย
- การบอกเล่าเรื่องราวความเป็นมาและการเจริญเติบโตของแมลง ระบบนิเวศวิทยาของ แมลง โดยนำตัวอย่างแมลงจริงจัดแสดงในสภาพใกล้เคียงความเป็นอยู่ในธรรมชาติ อย่าง
สวยงาม น่าสนใจ
- การจัดหมวดหมู่แมลงอย่างเป็นระบบหลากหลายอันดับอย่างสวยงาม ชวนให้ติดตามชม
รวมทั้งชนิดแมลงกินได้ แมลงที่มีประโยชน์ เช่น ตัวห้ำ และตัวเบียน แมลงที่เป็นโทษ เช่น ต่อหัวเสือ ด้วงน้ำมัน แมลงหายาก-ใกล้สูญพันธุ์ และแมลงที่สูญพันธุ์ไปแล้ว
2.2 ส่วนบริการ
นำเสนองานบริการตรวจวิเคราะห์แมลง หนึ่งในบริการที่มีผู้ใช้บริการจากพิพิธภัณฑ์แมลง กรมวิชาการเกษตร และเพื่อให้ผู้เข้าชมได้รู้จักแมลงที่เป็นประเด็นปัญหาในด้านเกษตร
- จัดโต๊ะนักวิชาการ มีแว่นขยาย/กล้องจุลทรรศน์เพื่อตรวจแมลง
- จัดแสดงเอกสารทั้งหมดที่พิพิธภัณฑ์แมลงจัดพิมพ์/เอกสารพืชสวนโลก
- สาธิตการจัดรูปร่างแมลง
2.3 สื่อทักษะแมลงแสนสนุก
เป็นมุมให้ความรู้แก่เด็กๆที่เข้าชมหรือผู้สนใจ โดยจะนำเสนอเป็นมุมเอกสาร/การ์ตูนที่ เกี่ยวกับแมลง การตัด ปั้น ต่อ (แมลง) และการสาน ถักทอแมลง เช่น การสานตั๊กแตนจากใบ มะพร้าว
2.4 ทุกเรื่องราวแมลงถามไถ่กันได้
เป็นมุมที่เปิดโอกาสให้ผู้เข้าชมได้พบกับนักวิชาการ เพื่อคุย/ถามปัญหา/แลกเปลี่ยนความรู้ ด้านแมลง
บริหารจัดการ
ประเภทพิพิธภัณฑ์
วัตถุจัดแสดงที่มีความสำคัญ / สิ่งที่น่าสนใจ
แมลงหายากใกล้สูญพันธ์ุ
ด้วงไทรโลไบท์
แผนที่
ที่อยู่และเบอร์ติดต่อ
โทรศัพท์ : 029406304
โทรสาร : 029405396
เว็บไซต์ : https://www.facebook.com/insectmuseumthailand/
อีเมล : bannakan@hotmail.com
วันและเวลาทำการ
เปิดทุกวันทำการ วันจันทร์ - ศุกร์ เวลา 8.00-16.00 น.
ปิดเสาร์-อาทิตย์
ค่าเข้าชม
ไม่เสียค่าเข้าชม
เนื้อหาสำหรับประชาชนทั่วไป
เนื้อหาสำหรับเด็ก
รับบัตรเครดิต
รับจองล่วงหน้า
กรณีเข้าชมเป็นหมู่คณะ โปรดติดต่อที่หมายเลขโทรศัพท์ 029406304