ประตูสี่มุมเมือง ของเมืองโคราช ถูกจัดวางอยู่ทั้งสี่ทิศของเมือง และนอกเขตเมืองนั้น ยังมีการขุดคูคลอง เพื่อเป็นยุทศาสตร์ในการรบ ในแต่ละประตูก็จะมีความสำคัญแตกต่างกันออกไป

• ประตูชุมพล ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของเขตเมืองเก่า ซึ่งเป็นประตูสำหรับเตรียมไพร่พล และออกศึก เป็นพื้นที่สำหรับชุมนุม ในอดีตเชื่อว่า ถ้าลอดผ่านประตูไปทำศึกแล้ว จะได้แคล้วคลาดกลับบ้านเมือง ประตูชุมพลในปัจจุบัน มีการดูแลรักษาจากหน่วยงานราชการ และยังถูกอันเชิญอนุสาวรีย์ท่านท้าวสุรนารีย์ มาประทับหน้าประตู และเนื่องจากมีการขยายตัวของเมือง จึงทำให้ประตูชุมพลตั้งอยู่ใจกลางเมือง ณ ปัจจุบัน
• ประตูพลแสน ตั้งอยู่ทางทิศเหนือ โดยทั่วไปแล้วจะเรียกกันว่า ประตูน้ำ เพราะเป็นประตูที่หันหน้าสู่แม่น้ำลำตะคอง ซึ่งเป็นคลองกั้นคูเมืองอีกชั้นหนึ่ง และยังเป็นเส้นทางการคมนาคมอีกด้วย
• ประตูไชยณรงค์ หรือที่เรียกกันว่า ประตูผี ตั้งอยู่ทางทิศใต้ เนื่องจากในอดีตมีความเชื่อว่า เมื่อมีคนตาย ห้ามเผาศพหรือฝังไว้ในเมือง ให้นำออกไปนอกเมือง และผ่านเพียงประตูนี้ประตูเดียว และในอดีตทางทิศใต้นี้ จะมีบึงใหญ่ เมื่อยามเกิดศึกสงคราม จึงเอาประตูนี้เป็นจุดยุทธศาสตร์ในการโจมตี เพราะเต็มไปด้วยน้ำ แต่ปัจจุบันถูกถมไปหมดแล้ว
• ประตูพลล้าน ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก หรือเรียกอีกชื่อว่า ประตูทุ่งสว่าง ทิศนี้มีบึงใหญ่เรียกว่าบึงหญ้าขวาง และมีพื้นที่สำหรับเลี้ยงสัตว์พาหนะ

........................................

Credit by :
นางสาวแพรพลอย รินทะไชย