พุทธมณฑลในประเทศไทย ปัจจุบัน (2560) นอกจากส่วนกลาง คือ ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม แล้ว  มีพุทธมณฑลภูมิภาคอีก 9 แห่ง คือ พิษณุโลก, นครสวรรค์, สมุทรสาคร, ลำปาง, พะเยา, นครพนม, ขอนแก่น, เพชรบุรี และนราธิวาส

         พุทธมณฑลนราธิวาส ถือเป็น พุทธมณฑลแห่งเดียวของภาคใต้อีกด้วย นอกจากนี้ยังเป็นที่ของ “วัดเขากง” ประดิษฐานพระพุทธรูป ประทับนั่งประทานพร ซึ่งสร้างตามแบบพุทธศิลป์สกุลช่างอินเดียใต้ (แบบขนมต้ม) ที่สวยงาม และใหญ่ที่สุดในภาคใต้ นามว่า “พระพุทธทักษิณมิ่งมงคล” อีกด้วย

         พระพุทธทักษิณมิ่งมงคล มีขนาดหน้าตักกว้าง 17 เมตร สูงจากใต้พระเพลา ถึงพระเกศบัวตูม  23 เมตร ประดับด้วยโมเสดสีทองทั้งองค์ สร้างเสร็จ เมื่อ พ.ศ. 2512 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงเสด็จบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พร้อมบรรจุดินจากสังเวชนียสถาน คือ ดินจากสถานที่ประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่พระอุระเบื้องซ้ายพระพุทธทักษิณมิ่งมงคล เมื่อวันที่ 16 กรกฏาคม พ.ศ. 2513

อ่านแล้วอาจรู้สึกแปลกๆ ว่า เหตุใดจึงมาสร้างพุทธมณฑล ที่นราธิวาส นั่นเพราะ พื้นที่ของวัดเขากง ซึ่งตั้งชื่อตามสถานที่ตั้ง คือ ‘เขากง’ เคยเป็นพุทธสถานมาก่อน มีหลักฐานที่เป็นซากโบราณสถานอันเป็นส่วนประกอบของเจดีย์พร้อมทั้งเศียรพระพุทธรูป และพระโพธิสัตว์ฝ่ายมหายาน รวมทั้งโบราณวัตถุต่างๆ มากมาย จากหลักฐานเหล่านี้ ผู้รู้สันนิษฐานว่า พุทธสถานแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 1100

          ส่วนสาเหตุที่เรียกสถานที่ว่า "เขากง" นั่น เพราะเขาลูกนี้ มีลักษณะเหมือน "กง"

          กง คืออะไร

          กง คือคางคกภูเขา ตัวใหญ่ ชาวนราธิวาส ถือว่าเป็นสัตว์มงคล เข้าบ้านใครเขาไม่ไล่ เพราะถือว่าจะนำความเป็นมงคลเข้าบ้าน

          บ้านในนราธิวาส หากเป็นบ้านเก่าแต่ดั้งเดิม ภายในบ้านต้องมีห้องโถ่ง กลางโถงมีบ่อน้ำ กง จะชอบย่องเข้ามานอนเล่นอยู่ข้างบ่อนั่นล่ะ เมื่อเจ้าของบ้านเห็นก็จะปล่อยไว้ ตักน้ำบ่อทีไรก็จะรดใส่กงให้เย็นตัวไปด้วย กงแม้จะเป็นคางคก แต่ก็คางคกนักสู้ ไม่กินเพียงแมลง พวกงูเล็กๆ ตะขาบ ก็กินเรียบ อาจเป็นเพราะเหตุนี้ด้วย ที่ชาวบ้านถือว่าเป็นสัตว์มงคล เพราะบ้านเรือนแต่เดิมอยู่ชิดติดป่า อาจมีสัตว์มีพิษเข้ามาได้ โดยเฉพาะพื้นที่ชื้นๆ อย่างบ่อน้ำ นั้นงู ตะขาบ ชอบนัก ฉะนั้นหากมีกงนอนอยู่ข้างๆ บ่อน้ำ ย่อมหมายถึงความปลอดภัยของเจ้าของบ้าน

          วัดเขากง ตั้งอยู่  ต.ลำภู อ.เมือง จ.นราธิวาส หากท่านใดมีโอกาสไปเยือนจังหวัดนราธิวาส อย่าลืมแวะไปสักการะ และชมความงามของพระพุทธทักษิณมิ่งมงคล กัน

*********