หากเอ่ยถึงเจ้าพ่อหลายคนอาจนึกถึงผู้ที่ทรงอิทธิพลในพื้นที่ต่างๆ แต่แตกต่างจากเจ้าพ่อบุญวาทย์ที่เป็นผู้เสียสละเพื่อส่วนรวมเป็นอย่างมาก ฉะนั้นเรามารู้จักเจ้าพ่อบุญวาทย์จากประวัติดังนี้ เจ้าพ่อบุญวาทย์ หรือพลตรีมหาอำมาตย์โทเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต นามเดิม บุญทวงศ์ เกิดวัน ศุกร์ที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2400 (จ.ศ.1219) ตรงกับแรม 7 ค่ำ เดือน 12 ปี มะเส็ง ณ ตำบลหัวเวียง อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เป็นราชบุตร เจ้านรนันท์ไชยชวลิต และเจ้าแม่ฟองแก้ว โดยการศึกษาได้ ศึกษาหนังสือไทยเหนือในสำนักอภิไชย วัดเชียงมั่น นครลำปาง และได้ศึกษาหนังสือไทยกลางที่บ้าน (คุ้ม) ประวัติการรับราชการ พ.ศ. 2428 ได้กำรงตำแหน่งพนักงานในกองมหาดไทย ต่อมา วันที่ 4 มกราคม 2433 ได้เป็นเจ้า “ราชสัมพันธ์วงษ์” และหลังจากนั้นใน พ.ศ.2436 ได้ดำรงตำแหน่งเสนามหาดไทย และคลัง จนถึงวันที่ 23 พฤศจิกายน 2438 ได้ดำรงตำแหน่งเจ้าอุปราชเมืองลำปาง และในวันที่ 2 ตุลาคม 2440 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งให้เป็นเจ้าผู้ครองนครลำปาง สืบแทนบิดา มีนามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า “เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต สามันตวิชิตประเทศราช บริษัษย์นารถ ทิพจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิไสย อภัยรัษฏารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาธิวรางค์ ลำปางคมหานครธิปไตย เจ้าผู้ครองนครลำปาง”
 

                       เกียรติคุณและผลงาน ในฐานะเจ้าผู้ครองนครลำปาง พลตรีมหาอำมาตย์โท เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ได้บำเพ็ญกรณียกิจอันเป็นประโยชน์ต่อนครลำปาง และเป็นคุณต่อประเทศชาติเป็นอเนกประการ อาทิ ด้านการทหาร และการป้องกันนคร ได้ระดมชาวเมืองต่อสู้ป้องกันนครจากเงี้ยวที่ก่อจลาจล ยกกำลังเข้าตีนครลำปาง เมื่อเดือนสิงหาคม 2445 สามารถปราบปรามเงี้ยวได้ราบคาบจากการที่ท่านระดมพลเมืองเป็นทหารรบมุ่งทำสงครามทำให้เกิดมีกองทหารนครลำปางขึ้น และเพื่อความเป็นปึกแผ่นมั่นคงทางกิจการทหาร ท่านได้อุทิศที่ดินสร้างโรงทหาร โรงพยาบาลทหาร และโรงเรียนนับว่าท่านได้เป็นผู้ริเริ่ม และวางรากฐานด้านการทหารให้แก่นครลำปาง

                นอกจากนี้เกียรติคุณและผลงานของเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตยังมีอีกหลายด้าน อาทิ ด้านการศาสนา เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ได้ให้ความอุปถัมภ์วัดต่างๆ โดยทั่วถึง สละทรัพย์ส่วนตน เพื่อบำรุงพุทธศาสนา ฯลฯ ด้านการคมนาคม ท่านได้ดำเนินการให้มีการติดต่อสื่อสารด้วยโทรเลข โดยได้ซื้อที่ดินของวัดบุญวาทย์เพื่อขยายที่ทำการไปรษณีย์โทรเลข และให้สร้างอาคารที่ทำการใหม่ แทนอาคารเก่าที่ชำรุดทรุดโทรม ฯลฯด้านอุตสาหกรรม ได้จัดตั้งโรงงานทอผ้า โรงงานฟอกหนัง (อยู่ข้างโรงเรียนเคนเน็ตแม็คเคนซี) ซึ่งปัจจุบันเป็นที่เก็บพัสดุของเทศบาลเมืองลำปาง น่าจะเป็นโรงฟอกหนังแห่งแรกในประเทศไทย เพราะมีก่อนโรงฟอกหนังที่กรุงเทพฯ นับว่าท่านเป็นผู้มีความคิดก้าวหน้าเห็นการณ์ไกลด้านอุตสาหกรรม อันเป็นปัจจัยสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจของนครลำปาง

                  จะเห็นได้ว่าเจ้าพ่อบุญวาทย์เป็นผู้ที่มีทั้งอำนาจ ทรัพย์สินมากมายแต่เจ้าบุญวาทย์ทรงสละทรัพย์ส่วนตัวเพื่อสร้างสถานที่ต่างๆเพื่อให้จังหวัดลำปางมีความเจริญก้าวหน้า อีกทั้งยังทรงป้องกันนครจากการก่อจลาจลสร้างรากฐานทางการทหารให้นครลำปาง และทรงสร้างสถานศึกษาที่สำคัญให้แก่เมืองลำปางก็คือโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัยที่เป็นโรงเรียนประจำจังหวัดอีกด้วย

อ้างอิง: http://www.chiangmainews.co.th/page/archives/369974