วัดเขาแก้ว เดิมเป็นวัดราษฎร์ สร้างในสมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม แห่งกรุงศรีอยุธยา พ.ศ.2171 และมีการแจ้งทะเบียนราชการอุโบสถผูกพัทธสีมา วันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2312 เป็นพระอารามหลวง ชั้นตรีชนิดวรวิหาร สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่ตำบลต้นตาล อำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี อยู่บริเวณภูเขาเล็กๆ ลักษณะเป็นทรงกลม เป็นหินปูนสูงจากพื้น ประมาณ 15 เมตร ล้อมรอบไปด้วยที่นาของชาวบ้าน

     ความเป็นมาของวัดเขาแก้ว ในสมัยราชกาลที่ 4 เมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จพระราชดำเนินไปนมัสการรอยพระพุทธบาทและพระพุทธฉายทรงหยุดพัก ณ พลับเพลา บริเวณท่าหินลาดพระองศ์ทรงทอดพระเนตรเห็นพระอารามชำรุดทรุดโทรม และทรงพอพระราชหฤทัยในธรรมชาติอันสบงร่มรื่น จึงโปรดฯให้เจ้าพระยานิกรบดินทร (โต กัลยาณมิตร)ทำการบูรณปฏิสังขรณ์ โดยการสร้างเสนาสนะขึ้นมาใหม่ ขยายพระอุโบสถให้ใหญ่ขึ้น  รวมทั้งบูรณะพระเจดีย์และสร้างพระปรางค์ขึ้นใหม่ มีการก่อสร้างกุฎีสงฆ์ และก่อกำแพงล้อมรอบ นอกจากนี้พระองค์ทรงได้สถาปนาพระอารามแห่งนี้เป็นพระอารามหลวง และได้พระราชทานนามว่า “วัดคีรีรัตนาราม” ต่อมาในปีพ.ศ.2456 สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯกรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเด็จพระสังฆราช องศ์ที่10 เสด็จตรวจคณะสงฆ์พื้นที่เมืองสระบุรี และทอดพระเมตรเห็นป้ายวัดคีรีรัตนาราม ทรงรับสั่งว่าเป็นคำมคธ ทรงให้เปลี่ยนชื่อและเรียกเป็นคำไทยว่า “วัดเขาแก้ว” นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

     นอกจากนี้ท่าน้ำวัดเขาแก้วยังได้รับให้เป็นหนึ่งในเบญจสุทธิคงคา น้ำศักดิ์สิทธิ์ที่นำไปใช้ในงานพระบรมราชพิธีสำคัญในพระบรมมหาราชวัง สันนิษฐานว่าเมื่อครั้งพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 เสด็จไปนมัสการรอยพระพุทธบาทและพระพุทธฉาย ทรงพอพระราชหฤทัยในสายน้ำที่เย็นสบายจึงมีพระราชประสงค์ให้ตักน้ำไปประกอบพระราชพิธีพุทธาภิเษก ที่วัดพระพุทธบาท ต่อมาจึงโปรดฯให้มีการอัญเชิญไปร่วมกับสายน้ำศักดิ์สิทธิ์อีก 4 สายประกอบด้วย แม่น้ำเจ้าพระยา จากจังหวัดอ่างทอง ,แม่น้ำเพชรบุรี จากจังหวัดเพชรบุรี ,แม่น้ำราชบุรี จากจังหวัดสมุทรสาคร ,แม่น้ำบางประกง จากจังหวัดนครนายก และแม่น้ำป่าสัก จากจังหวัดสระบุรี จุดที่กำหนดให้ตักน้ำมงคล คือบริเวณท่าหินลาด ไม่ไกลจากวัดเขาแก้วนั้นเอง

จัดทำโดย Muse Mobile