ประเพณีบุญทอดผ้า ๔ ไตร

           ประเพณีทอดผ้า ๔ ไตร เป็นประเพณีที่นิยมปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่สมัยโบราณ ของตําบลชัยจุมพล อำาเภอลับแล นิยมจัดงานบุญในช่วงเดือน 4 ซึ่งถือเป็นบุญใหญ่มาก เป็นการเริ่มต้นของปีใหม่ เชื่อว่าในรอบปีที่ผ่านมาทุกคนอาจพลั้งเผลอทําสิ่งที่ไม่ดีไว้ อันจะนําเคราะห์โศกมาสู่ครอบครัวของตน ชาวบ้านจะมาร่วมทําบุญกันเพื่อสะเดาะเคราะห์ อีกทั้งยังเป็นการทําบุญอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับไปแล้ว เนื่องจากชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพทําไร่ ทํานา เมื่อฤดูเก็บเกี่ยวสิ้นสุดลง จึงเป็นช่วงที่ชาวบ้านมีเวลาว่างทําให้ชาวบ้านได้มีโอกาสทําบุญร่วมกัน ชาวบ้านจะจัดขึ้น ๒ วัน โดยเริ่มในวันขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๔ ชาวบ้านจะนิมนต์พระมาเจริญพระพุทธมนต์เย็น เพื่อเป็นการปัดเสนียดรังควาญและเริ่มต้นปีใหม่

          ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ ชาวบ้านจะนิมนต์พระภิกษุสงฆ์จํานวน ๙ รูป และจัดกิจกรรมตักบาตร ถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสงฆ์ เมื่อเสร็จพิธีในช่วงเช้าแล้ว เวลาประมาณ 0๙.00 น. ชาวบ้านจะนิมนต์พระ ๔ รูป เทศน์เรื่อง “จุนทสุกกรีสูตร” ซึ่งบทเทศน์นี้จะมี ๔ ผูก (บท) ผูกที่ ๑,๒ จะเป็นภาษาล้านนา และผู้ที่ ๓.๔ จะเป็นภาษาไทย โดยในบทเทศน์มีใจความว่า มีพระภิกษุ ๔ รูปเดินทางเพื่อไปเอาคัมภีร์ซึ่งเป็นของดี ของประเสริฐที่ เมืองสิวิรัฐนคร (ศิวรัฐนคร)ประเทศอินเดีย ระหว่างทางได้พบกับธรรมิกบัณฑิต (พระ โพธิสัตว์) เมื่อสนทนาได้สักครู่ ธรรมิกบัณฑิตประสงค์จะฟังเทศน์ ก็ได้ปวารณาว่าถ้าได้มาก็ขอให้แวะมาเทศน์ให้ฟัง เมื่อพระภิกษุทั้ง ๔ รูปเดินไปเอาคัมภีร์มาแล้วก็ได้มาแวะเทศน์ให้กับธรรมิกบัณฑิตฟัง ธรรมิก บัณฑิตดีใจและปลื้มใจมากจึงหาผ้า ๔ ชุดมาถวายพร้อมทั้งของบริวารมากมาย เมื่อพระภิกษุให้พรก็เกิดมหัศจรรย์แผ่นดินไหวลั่นเลื่อนไปทั่ว เหล่าเทวดาก็สาธุการไปถึงดาวดึงส์ พระอินทร์ส่องทิพยเนตร (ตา ทิพย์) ลงมาเห็นธรรมิกบัณฑิตฟังธรรม เรื่อง “จุนทสุกกรีสูตร” และถวายผ้า ๔ ไตร แสงบุญส่งไปถึงสวรรค์ กลบแสงเทวดา เมื่อพระอินทร์เห็นดังนั้น จึงให้มาตุลีเทพบุตรไปเชิญธรรมิกบัณฑิตมาเพื่อขอแบ่งบุญ ธรรมิกบัณฑิตบอกว่าบุญซื้อขายไม่ได้แต่อนุโมทนาได้ จากการไปสวรรค์ครั้งนั้นครู่เดียวแต่เป็นเวลาเท่ากับ ๓ วัน ในเมืองมนุษย์ เมื่อธรรมิกบัณฑิตกลับมาประชาชนจึงตั้งให้ธรรมิกบัณฑิตเป็นกษัตริย์ ชื่อพระยาธรรมิกเอกราช และมีเมืองต่าง ๆ มาขออยู่ในร่มโพธิสมภาร จึงเป็นจักรพรรดิ์ที่ยิ่งใหญ่ พระองค์ทรงแสดงธรรมให้เจ้าเมืองต่าง ๆ ฟังเพื่อให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข

          การเทศน์เรื่องจุนทสุกกรีสูตรใช้เวลาถึง ๒ ชั่วโมง ก็ถึงเวลาเพลพอดี ชาวบ้านที่นั่งฟังเทศน์จบแล้ว ก็จะร่วมกันถวายภัตตาหารเพลแด่พระภิกษุสงฆ์ทั้ง ๔ รูป และถวายผ้า ๔ ไตร พร้อมทั้งของบริวารที่ชาวบ้าน เตรียมมาเป็นเสร็จพิธี

ขอบคุณภาพและเนื้อหา จาก

ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดอุตรดิตถ์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์

Palungjit.org

Thaisangkapan.com

วัดคุ้งตะเภา

Dmc.tv