เช้าวันหยุดสุดสัปดาห์ที่สดใสแสงอาทิตย์สาดส่องลงผืนแผ่นดินสีเหลืองทองอร่าม ท้องฟ้าสีครามตัดกับเมฆหมอกที่แปลกตา บ้างก็กระจายเกลื่อน บ้างก็ลอยเป็นแพ สายลมเย็น ๆ ที่พัดผ่านปะทะร่างกายของตัวเรา บวกกับความสดใสจากธรรมชาติและสิ่งรอบตัวที่ขวักไขว่ ช่างเป็นนิมิตรหมายที่ดีต่อการออกไปท่องเที่ยวตามสถานที่ต่าง ๆ

              สถานที่ที่เราจะไปนั้นขึ้นชื่อว่า เป็นสถานที่ที่รวมความศรัทธาของผู้คนทางพุทธศาสนา และต้องใช้ระยะเวลาในการเดินทางที่ยาวนาน เพื่อที่จะไปเห็นถึงความศรัทธาของผู้คนที่หลั่งไหลเข้ามาสักการะพระธาตุสันดอน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง ถึงกระนั้นก็ไม่รีรอสองมือจึงจับพวงมาลัยรถแล้วเดินทางไปตามเส้นทาง ลำปาง-เด่นชัย ขณะเดินทางผ่านรถน้อยใหญ่ที่มีจุดหมายปลายทางที่แตกต่างกัน ทำให้ต้องระมัดระวังรถราที่ขวักไขว่ เมื่อเดินทางได้สักพัก สายตาฉับพลันหันไปมองป้ายร้านกาแฟถิ่นไทย เป็นดังจุดหมายที่ใกล้ถึงสะพานบุญแห่งวัดพระธาตุสันดอนหรือที่คนภาคเหนือเรียกว่า "ขั๋วแตะ"

              เมื่อล้อรถเลี้ยวหยุดที่ลานจอดรถ สิ่งที่ปรากฏหยุดตรงหน้านั้นคือ สะพานบุญ ที่ตัดกับผืนนาและท้องฟ้าสีคราม ทำให้เราต้องรีบเดินเข้าไปรับบรรยากาศของผู้คนที่เดินอยู่บนสะพานบุญแห่งนี้ เมื่อเดินถึงทางเข้าสะพานบุญ เห็นผู้คนเดินเรียงรายเป็นแถวตอนพร้อมใจมุ่งไปสักการะพระธาตุ โดยผ่านสะพานที่ถูกสร้างขึ้นจากไม้ไผ่ที่ชาวบ้านร่วมด้วยช่วยกันสานไม่ไผ่สลับกันไปมา เพื่อรองรับผู้คนที่หลั่งไหลเข้ามาสักการะพระธาตุสันดอน ขณะที่เรากำลังเดินชมความสวยงามอยู่นั้น วัยรุ่นหนุ่มสาวก็หยุดถ่ายรูปโดยมีอุปกรณ์ของตนเองโดยเฉพาะ ทำให้เราอดยิ้มไม่ได้ถึงความน่ารักของวัยรุ่นหนุ่มสาว เมื่อเราเดินผ่านสะพานไม้ไผ่ที่ทอดยาวกว่า 360 เมตร ไปกับความเขียวขจีของทุ่งนา เราก็ถึงวัดพระธาตุสันดอนที่ปรากฏองค์เจดีย์ทรงกลมที่เก่าแก่และมีความเป็นมายาวนานที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้า

                วัดพระธาตุสันดอนมีประวัติที่เล่าขานกันว่า พระพุทธเจ้าเสด็จมาที่ขาม่อนดอยเพื่อที่จะฉันเพล จากนั้นจึงมีชาวลัวะนำข้าวมาถวาย ขณะที่กำลังจะฉัน ก็ได้แลเห็นยักษ์ตนหนึ่งตามมา เมื่อพระองค์ฉันเพลเสร็จก็ถามยักษ์ว่า ท่านต้องการอะไร อยากกินอะไร พระพุทธเจ้าก็เลยล้วงตับของท่านออกมาให้ยักษ์กิน แต่ยักษ์กิน พระองค์ก็เลยเอาตับฝังไว้ที่นี่เป็นพระธาตุ ได้ตั้งชื่อพระธาตุนี้ว่า พระธาตุตับตอน (เพราะตับกับกินข้าวตอน) ต่อมากลายเป็นชื่อวัดพระธาตุสันดอนในปัจจุบัน

          ขณะเดินชมวัดพระธาตุสันดอน อุโบสถ์ของทางวัดกำลังซ่อมแซมปรับปรุงรอวันที่จะเผยให้เห็นถึงความสง่างามและความศรัทธาของผู้คนอยู่นั้น ท้องฟ้าที่ทอแสงสว่างก็เริ่มจางหาย บ่งบอกถึงพระอาทิตย์กำลังจะลาลับจากขอบฟ้า ผู้คนที่มาชมความงามของวัดพระธาตุสันดอนต่างรู้ดีว่าจะต้องกลับที่พัก แต่น่าเสียดายที่เราจะต้องกลับ ถึงกระนั้นคงเหลือไว้แต่ภาพความทรงจำอันน่าประทับใจ ที่คอยเตือนว่าครั้งหนึ่งเราเคยได้ชมสถาปัตยกรรมพื้นบ้านที่มีคุณค่าที่ผ่านกระบวนการตกทอดตั้งอดีตจนถึงปัจจุบัน อย่างเช่น….สะพานบุญ “ขั๋วแตะ”