ถ้ำจัน เป็นถ้ำขนาดกลาง อยู่บริเวณป่าสงวนแห่งชาติคลองตรองฝั่งขวา ในท้องที่ตำบลผักขวา ตำบลทองแสงขัน มีความลึกจากปากถ้ำประมาณ 200 เมตร กว้างประมาณ 15 เมตร ภายในถ้ำสวยงามด้วยโขดหินรูปทรงแปลกตา การเดินทางรถยนต์สามารถเข้าถึงได้ฃ  สถานที่ท่องเที่ยวในบริเวณใกล้เคียงกับถ้ำจันได้แก่

     ถ้ำวัวแดงและถ้ำเสือดาว เป็นถ้ำขนาดเล็ก ปากถ้ำแคบภายในโพลงเข้าไปในถ้ำแล้วเป็นทางแยก หลายทาง ห่างจากถ้ำจันทร์ประมาณ 200 เมตร เขาเจดีย์ เป็นภูเขาหิน มีรูปร่างคล้ายเจดีย์ อยู่ห่างจากบริเวณถ้ำจันประมาณ 500 เมตร มีจุดเด่นเฉพาะตัวมองดูสวยงาม  การเดินทางมาถ้ำจัน จากทางหลวงหมายเลข 11 เดินทางมาอำเภอทองแสนขันด้วยทางหลวงหมายเลข 1047 (ทางเดียวกันกับบ่อเหล็กน้ำพี้) เลยบ่อเหล็กน้ำพี้ไปประมาณ 16 กิโลเมตร มีทางแยกซ้ายมือเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติคลองตรอนที่คต.2 (ถ้ำจัน)

     ถ้ำสามแพ่ง เป็นถ้ำแรกที่อยู่ใกล้ที่สุดเดินแป๊บเดียวก็มาถึงปากถ้ำเป็นโพรงแคบแต่สูงเดินทะลุเข้าไปด้านในก็จะมีเส้นทางเดินต่อไปได้อีกไม่ลึกเท่าไหร่ มีบันไดทำไว้ให้เดินได้สะดวกหน่อย ผนังถ้ำทั้ง 2 ข้างเป็นแบบสูงๆ แต่ไม่กว้าง

     เพดานถ้ำสามแพ่ง พอเข้ามาสุดทางแล้วก็มองไปรอบๆ ดูเหมือนว่า 3 แพ่ง มันมาจากโพรง 3 โพรงที่เห็นอยู่ในรูปมี 2 โพรง กับอีกโพรงก็คือโพรงที่เราเข้ามา หินงอกหินย้อยในถ้ำนี้ไม่ประทับใจเท่าไหร่ เก็บภาพแล้วก็เดินกลับออกทางเดิม ทีแรกก็ว่าจะออกไปทางอื่นได้ แต่ดูโพรงบนเพดานถ้ำแล้วสูงเกินกว่าจะปีนขึ้นไปได้ถ้าพลาดมันไม่คุ้ม

     บ่อน้้ำศักดิ์สิทธิ์ เป็นบ่อน้ำตามธรรมชาติ มีน้ำผุดขึ้นมาก็เลยสร้างขอบบ่อเทด้วยปูนแบบที่เห็น ต้นไม้รอบๆ มีเยอะใบไม้ก็ร่วงลงไปตลอดเวลา แล้วที่นี่ก็ไม่มีคนเฝ้าทุกวันใบไม้ทับถมกันก้นบ่อก็เลยดูดำไปหน่อย บ่อน้ำที่เห็นอยู่ระหว่างทางจากถ้ำสามแพ่งไปถ้ำจัน ที่นี่มีห้องน้ำอยู่เป็นระยะๆ แต่ก็อย่างว่าคนไม่ค่อยมาเที่ยวน้ำก็ไม่มีคนตักมาใส่ห้องน้ำก็เลยใช้ไม่ได้เพราะไม่มีน้ำ

     ถ้ำวัวแดง นี่ละครับสิ่งที่เห็นในคูหาแรกของถ้ำวัวแดง ถ้ำแห่งนี้แตกต่างจากถ้ำสามแพ่งอย่างมาก เพราะเป็นถ้ำที่มีเพดานค่อนข้างเตี้ย มีโพรงเป็นทางเดินเล็กๆ ที่ต้องมุดบ้างในบางที แต่หินงอกหินย้อยแถวนี้ดูดีไม่แพ้ถ้ำอื่น ก็เลยเอาเทียนที่พกมาจุดแล้วไปตั้งตามจุดต่างๆ เพื่อสร้างมิติเพิ่มอีกหน่อย สวยทีเดียว

เขียนโดย : ททท.สำนักงานแพร่ 0 5452 1118-9, 0 5452 1127

ข้อมูลจาก : http://www.tourismthailand.org/phrae