วัดสมุหประดิษฐาราม สร้างขึ้นโดยเจ้าพระยานิกรบดินทร์ มหินทรมหากัลยาณมิตร ซึ่งเป็นต้นตระกูลกัลยาณมิตร โดยสร้างขึ้นในช่วงรัชกาลที่ 3 เพื่ออุทิศให้แก่มารดาที่ล่วงลับไปแล้ว รูปแบบวัดเป็นศิลปะแบบไทยผสมกับสถาปัตยกรรมแบบจีน และยังมีภาพสะท้องวิถีชีวิตของชาวไท ยวนในสมัยนั้นอีกด้วยความสำคัญของวัดสมุหประดิษฐารามในอดีตคือเป็นสถานที่จัดประชุมราชการ ในการทำพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยาในพระอุโบสถของทุกปี และได้ยกเลิกการประชุมนี้ไป ต่อมาในรัชกาลที่ 4 ได้ใช้เป็นสถานที่ศาลาโรงธรรม หรือโรงเรียนนั้นเอง โดยโรงเรียนแห่งนี้มีชื่อว่า “โรงเรียนประถมสมุหประดิษฐ์” เปิดสอนเมื่อ 9 พฤษภาคม ร.ศ.126 (พ.ศ.2451) มาจนถึงปัจจุบัน

     ในส่วนของวัดประกอบด้วยพระอุโบสถ เป็นอาคารทรงไทยเฉลียง 2 ชั้น มีหน้าบันเป็นปูนปั้นลวดลายดอกไม้ และรูปสิงห์ ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่โดนเด่น เป็นภาพประเพณีตานก๋วยสลากหรือประเพณีสลากภัตร ในขบวนแห่จะมีคนนำหน้าถือฆ้องโหม่ง ดอกไม้ เป่าปี่จุม ตามหลังด้วยผู้เล่นดนตรีพื้นบ้าน ซึ่งเป็นประเพณีพื้นบ้านของคนที่นี้ และยังมีภาพวิถีชีวิตของชาวล้านนาที่ตั้งถิ่นฐานอยู่ริมฝั่งแม่น้ำป่าสัก มีการแห่บั้งไฟ ได้เห็นถึงการแต่งการของคนไท ยวนอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีพระประธาน นามว่าพระพุทธรัชกัลยาณมิตรประดิษฐาราม หล่อด้วยสัมริดมีการลงรักปิดทองอย่างสวยงาม เป็นพระปางมารวิชัยศิลปะแบบสุโขทัยที่ได้อัญเชิญมาจากเมืองสุโขทัย ผนังด้านซ้ายของประธานเขียนด้วยเรื่องพระสมุทรโฆษ ส่วนทางด้านขวาเขียนด้วยเรื่องหลวิชัย-คาวี จึงถือได้ว่าเป็นภาพที่งดงานและยังให้ความรู้ทางวัฒนธรรมได้เป็นอย่างมาก

ภายในมีจิตรกรรมฝาผนังภาพขบวนแห่งานพิธีถวายกระทงเสียหัว ซึ่งเป็นประเพณีพื้นบ้านท้องถิ่น และภาพกลุ่มสตรีชาวล้านนา การแต่งกาย และวิถีชีวิตของคนไทยในอดีต

     ในส่วนด้านนอกพระอุโบสถ พบเจดีย์ทรงกลมฐานแปดเหลี่ยมสร้างกำแพงล้อมรอบมีบันได 4 ด้านผู้สร้างวัดแห่งนี้ได้บรรจุอัฐิธาตุของมารดาตนไว้ และยังมีรูปหล่อโลหะเป็นรูปเหมือนพระศีลวิสุทธิดิลก (เจ้าคุณโต ธมฺมปญฺโญ) ประดิษฐานที่อาคารโสภณปริยัติกิจ นอกจากนี้ยังมีโบราณวัตถุที่สำคัญ เช่นตุ๊กตาจีน ตุ๊กตาหินเขียวแกะสลัก ลักษณะแบบเซียนจีน  แต่ไม่ปรากฏแน่ชัดว่ามาจากที่ใด

     ถือได้ว่าวัดสมุหประดิษฐารามเป็นอีกหนึ่งในวัดที่มีชื่อเสียง เป็นศูนย์รวมใจของชาวบ้านได้เข้ามากราบไหว้ขอพรและเต็มไปด้วยเรื่องราวที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์

พระเจดีย์ทรง 8 เหลี่ยม สูงประมาณ 7 วาเศษ มีบันได 4 ด้าน

ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออก ห่างจากกำแพงแก้ว

จัดทำโดย Muse Mobile