ที่ชุมชนบ้านชุ้ง ตำบลบ้านแก้ง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวโอทอปนวัตวิถีที่มีความน่าสนใจมาก ชาวบ้านมีความร่วมมือ ร่วมใจสร้างความเข้มแข็งสามัคคีในชุมชน มีการจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ และจุดท่องเที่ยงเชิงเกษตรแบ่งไปตามคุ้มต่าง ๆ เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวและผู้ที่สนใจในวิถีการเกษตร เช่น คุ้มไก่ไผ่ผักหวาน มีฐานการเรียนรู้เรื่องการปลูกมะนาวในบ่อซีเมนต์ การปลูกไผ่ลืมแล้ง คุ้มพอเพียง มีฐานการเรียนรู้เรื่องการทำปุ๋ยอินทรีย์หมักแห้ง เป็นต้น ชุมชนบ้านชุ้งเป็นชุมชนเล็ก ๆ ที่มีประชากรเพียงไม่ถึงสองร้อยคนเท่านั้น ว่ากันว่าเป็นชุมชนที่มีทางเข้าออกทางเดียวคือจากทางวัดประดิษฐ์ธรรม นอกนั้นถูกล้อมรอบด้วยแม่น้ำป่าสักรอบด้าน แต่เดิมคนท้องถิ่นเป็นชาวลาวเวียงที่อพยพมาในสมัยพระเจ้าตากสินมหาราช มีประเพณีประจำปีคือการอุ้มพระดำน้ำ ช่วงวันที่ 13 – 14 ในเดือนเมษายนของทุกปี หรือช่วงเทศกาลสงกรานต์นั่นเอง โดยชาวบ้านจะอัญเชิญพระแก่นจันทร์ พระพุทธรูปที่แกะมาจากไม้จันทร์หอม ลงมาประกอบพิธีสรงน้ำ หรืออุ้มพระดำน้ำ ที่แม่น้ำป่าสักซึ่งเป็นสายน้ำที่อยู่คู่กับชุมชนมายาวนาน

     ประเพณีประจำปีอีกอย่างหนึ่งที่น่าสนใจคือประเพณี “ลอดรากมะขาม” ในป่าใกล้ริมน้ำป่าสักของชุมชนบ้านชุ้ง มีต้นมะขามใหญ่อายุกว่า 500 ปียืนต้นตระหง่านอยู่คู่กันสองต้น ชาวบ้านเรียกว่าต้นมะขามปู่ – มะขามย่า รากของต้นมะขามทั้งสองต้นแทงโผล่พ้นคันดินออกมา โดยบริเวณโคนต้นมะขามปู่ปรากฎรากมะขามโผล่ออกมาในลักษณะซุ้มประตูเล็ก ๆ จากความใหญ่โตของลำต้น เมื่อเสร็จสิ้นพิธีอุ้มพระดำน้ำแล้วชาวบ้านมักจะมาทำการไหว้สักการะและเดินลอดซุ้มรากมะขามนี้เป็นสิริมงคลแก่ชีวิต หลังจากนั้นในช่วงออกพรรษาจะมีอีกประเพณีหนึ่งคือการผูกผ้าขาวม้ารอบต้นมะขามปู่ – มะขามย่าเพื่อระลึกถึงเทพาอารักษ์ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในธรรมชาติที่บันดาลให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุขในชุมชน

     ประเพณีทำบุญกลางบ้านและประเพณีไหว้เจ้าพ่อ จะทำกันในช่วงขึ้นหกค่ำ เดือนหก มีการสู่ขวัญ ไหว้เจ้าที่เจ้าทาง สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำชุมชน

     สำหรับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ของชุมชนก็มีหลายอย่างที่เป็นเอกลักษณ์และน่าสนใจ เช่น น้ำฝาง คือน้ำสมุนไพรจากไม้ฝาง แยมมะนาว แยมหม่อนไหม

     ในชุมชนบ้านชุ้งยังมีกิจกรรมที่น่าสนใจอีกมากมาย เช่นช่วงเดือนพฤศจิกายนสามารถชมทะเลผีเสื้อสีเหลืองที่จะพากันมาโบยบินอยู่เต็มพื้นที่ หรือจะมาส่องน้องหิ่งห้อยในช่วงหน้าฝนก็ได้ ทั้งหมดทั้งมวลนี้ล้วนมาจากการที่ชุมชนร่วมกันรักษาความสมบูรณ์ของธรรมชาติ ให้ความเคารพและมีสำนึกรักบ้านเกิด จนได้มีชุมชนที่เข้มแข็งเช่นนี้นั่นเอง

เรียบเรียงโดย

                                                                                                นางสาวชลธิชา  ใจทา