“ ถิ่นวีรชนคนกล้า คู่หล้าพระนอน นามกระฉ่อนช่อนแม่ลา เทศกาลกินปลาประจำปี”

          ประโยคเหล่านี้เป็นคำขวัญประจำจังหวัดสิงห์บุรี สิงห์บุรีเป็นจังหวัดในภาคกลางตอนล่างของประเทศไทย นับว่ามีความอุดมสมบูรณ์ยิ่ง มีแม่น้ำสายใหญ่ที่หล่อเลี้ยงชีวิตผู้คนในจังหวัด คือ แม่น้ำเจ้าพระยา นอกจากนี้สิงห์บุรียังมีเรื่องราวตำนานเล่าขานทางประวัติศาสตร์ยาวนานมากกว่า ๗๐๐ ปีในยุคประวัติศาสตร์

          เมื่อกล่าวถึงประวัติศาสตร์เมืองสิงห์บุรีแล้ว หลายๆท่านคงนึกถึงเรื่องราววีรกรรมของวีรชนชาวบ้านบางระจัน ที่มี-ความกล้าหาญและความเสียสละที่ต้องการปกป้องผืนแผ่นดินไว้ให้ปุถุชนรุ่นหลัง ประวัติศาสตร์เมืองสิงห์บุรี ไม่ได้มี-เรื่องราวทางประวัติศาสตร์เพียงเท่านี้ ซึ่งมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไว้ชัดเจนว่า บริเวณพื้นที่จังหวัดสิงห์บุรีในอดีต มีมนุษย์อาศัยมาประมาณ ๖,๐๐๐ – ๔,๐๐๐ ปีมาแล้ว เพราะพบร่องรอยมนุษย์ที่มีการประดิษฐ์ ขวานหิน แวดินเผา หินดุ ชิ้นส่วนกำไล-สำริด เป็นต้น จากนั้นในยุคถัดมาคือในยุคสมัยทวารวดี ในพื้นที่จังหวัดสิงห์บุรี ยังพบหลักฐานทางประวัติศาสตร์ การสร้างเมืองโบราณบ้านคูเมือง ในอำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี นอกจากนี้ยังพบภาชนะดินเผา ลูกปัด เป็นต้น หลังจากอาณาจักรทวารวดีล่มสลาย เพราะการเรืองอำนาจของจักรวรรดิเขมร จักรวรรดิเขมรได้แผ่อิทธิพลอำนาจมาในดินแดนแถบประเทศไทยในลุ่มภาคกลาง จักรวรรดิเขมรใช้อำนาจกดขี่ราษฎรในลุ่มบริเวณแทบนี้อยู่เป็นประจำ ราษฎรจึงรวบรวมกำลังขับไล่จักรวรรดิเขมรและสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยขึ้นเป็นราชธานี ตามลำดับ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ มีการค้นพบเครื่องสังคโลกในพื้นที่จังหวัดสิงห์บุรี ซึ่งแปลว่า อำนาจอิทธิพลของอาณาจักรสุโขทัยแผ่ลงมาครอบคลุมจังหวัดสิงห์บุรี ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไทย หลังจากพ่อขุนรามคำแหงมหาราชแห่งอาณาจักรสุโขทัยเสด็จสวรรคตสู่สวรรคาลัย อาณาจักรสุโขทัยเริ่มเสื่อมอำนาจลง จนถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาในต่อมา ซึ่งเป็นอาณาจักรที่ก่อตั้งในภายหลัง ในยุคอยุธยา สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงโปรดเกล้าฯกำหนดให้เมืองสิงห์บุรี เมืองพรหมบุรี และเมืองอินทร์บุรี ให้เป็นหัวเมืองชั้นในเป็นเมืองจัตวา

          ในพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ปีพุทธศักราช ๒๑๒๗ หลังจากสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงประกาศอิสรภาพไม่ยอมตกเป็นเมืองประเทศของราชหงสาวดีแล้ว พระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรงทรงโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าเชียงใหม่นรธาเมงสอและพระยาพะสิม เสด็จยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาหมายใจต้องการกรุงศรีอยุธยาเป็นประเทศราชหงสาวดีอีกครั้ง ในเส้นทางการเดินทัพของพระเจ้าเชียงใหม่นรธาเมงสอทรงยกทัพผ่าน ตำบลบางพุทรา แขวงเมืองสิงห์บุรีอีกด้วย

          ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๓๐๘ พระเจ้ามังระพระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนปุรอังวะทรงมีพระราชดำริว่ากรุงศรีอยุธยานั้นมิเคยแพ้ราบคาบมาก่อน หมายจะลบอำนาจอิทธิพลของกรุงศรีอยุธยาให้หมดจึงทรงโปรดเกล้าฯ ให้แม่ทัพนายกองไปปลูกค่ายล้อมรอบกรุงศรีอยุธยา ในขณะที่ทัพพม่าตั้งค่ายรอบกรุงศรีอยุธยาอยู่นั้น ชาวบ้านบางระจัน ซึ่งเป็นชาวบ้านในแขวงเมืองสิงห์บุรี ได้รวมตัวกันต่อสู้กับกองทัพพม่า วีรชนชาวบ้านบางระจันปรากฏจำนวน ๑๑ คน ยืนหยัดต่อสู้กองทัพพม่าถึง ๘ ครั้ง และสามารถตั้งค่ายรบกับพม่าทั้งสิ้นได้ ๕ เดือน และในวันที่ ๗ เมษายน พุทธศักราช ๒๓๑๐ กรุงศรีอยุธยาเสียเอกราชให้แก่พม่าในยุคธนบุรี พงศาวดารฉบับพันจันทนุมาศ(เจิม)กล่าวว่า สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงโปรดเกล้าฯ ให้เกณฑ์ราษฎรเมืองสิงห์บุรี เมืองพรหมบุรี เมืองอินทร์บุรี ไปขุดคูเลนพระนครธนบุรีในยุครัตนโกสินทร์ พุทธศักราช ๒๔๓๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้จัดการมณฑลเทศาภิบาล เมืองสิงห์บุรี เมืองพรหมบุรี เมืองอินทร์บุรี เข้ามาอยู่ในมณฑลเมืองเก่า (ในรัชกาลที่ ๖ เปลี่ยนชื่อเป็นมณฑลอยุธยา) ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๔๓๙ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เมืองพรหมบุรีและเมืองอินทร์บุรีเป็นอำเภอขึ้นกับเมืองสิงห์บุรี พร้อมกับตั้งเมืองสิงห์บุรีที่ตำบลบางพุทราส่วนเมืองสิงห์บุรีเดิมยุบเป็นอำเภอสิงห์ และเปลี่ยนชื่อจากอำเภอสิงห์ เป็นอำเภอค่ายบางระจัน จังหวัดสิงห์บุรี จนถึงปัจจุบัน

          สิงห์บุรีนอกจากจะเป็นเมืองประวัติศาสตร์แล้ว สิงห์บุรียังเต็มไปด้วยวัฒนธรรมและประเพณีที่ดีงาม นั่นคือ ประเพณีก้ำฟ้า ซึ่งประเพณีก้ำฟ้าเป็นของชาวไทยพวนในจังหวัดสิงห์บุรี ซึ่งเป็นประเพณีบูชาฟ้าของชาวไทยพวน นอกจากนี้เมืองสิงห์บุรียังมีเทศกาลหนึ่งเดียวในโลก คือ เทศกาลกินปลาประจำปี เทศกาลกินปลาของจังหวัดสิงห์บุรี คือ การกินปลาช่อนลำน้ำแม่ลาเพราะปลาช่อนลำน้ำแม่ลามีลักษณะไม่เหมือนปลาช่อนทั่วไป เนื่องจากสารอาหารของปลาในลำน้ำแม่ลามีคุณค่ามากกว่าปกติ จึงทำให้ปลาช่อนลำน้ำแม่ลา มีรสชาติเนื้อนุ่มหอมหวานรสดีมากกว่าที่อื่นไม่เหมือนที่ใดในโลก ปลาช่อนลำน้ำแม่ลา ยังเป็นของดีจังหวัดสิงห์บุรีอีกด้วย

เรียบเรียงโดย

นายธนภัทร  เดือนฉาย