ประเพณีคล้องช้าง คล้องม้า

          ประเพณีคล้องช้างคล้องม้า เป็นประเพณีที่ชาวบ้านอําเภอทองแสนขันจัดขึ้นเพื่อเป็นการบูชาเทพเจ้าตลอดจนบรรพบุรุษ ที่ปกปักรักษา ประชาชน โดยจัดขึ้นทุก ๆ ๓ ปี ในวันที่ ๑๔ เมษายน และมีการยึดถือ ปฏิบัติสืบทอดต่อ ๆ กันมานานแต่โบราณ โดยมีความเชื่อ สืบเนื่องมาจากความเชื่อด้านผีบรรพบุรุษ ชาวบ้านส่วนใหญ่ เชื่อว่าผีบรรพบุรุษจะมาคุ้มครอง อีกทั้งผีปู่ผีย่าก็จะมาทําหน้าที่ปกปักรักษาคุ้มครองลูกหลาน และชาวบ้านในหมู่บ้านของตนให้พ้นจากภัยอันตรายต่าง ๆ หรือภูติผีปีศาจและวิญญาณร้ายที่จะมาทําร้ายคนในหมู่บ้านได้

          การนับถือผีปู่ตามความเชื่อของชาวบ้านน้ำลอก หมู่ ๔ ตําบลบ่อทอง อําเภอทองแสนขัน มีการนับถือผี ๕ ตน ได้แก่ เจ้าพ่อปากบาน เจ้าฮัก เจ้าคุ้ม เจ้าฮักคุ้มเกี๋ยน เจ้าอุเทน โดยจะทําหน้าที่ดูแลหมู่บ้านมิให้เกิดภัยอันตราย และป้องกันมิให้วิญญาณอื่นมาทําร้ายคนในหมู่บ้านได้ ส่วนผีย่า จะทําหน้าที่ดูแลบ้านเรือน ซึ่งชาว บ้านส่วนใหญ่จะนับถือทุกบ้าน และเชื่อกันว่าผีย่าเป็นผีบ้านผีเรือนนั่นเอง แต่การนับถือผีย่าของแต่ละบ้านก็จะแตกต่างกันไปตามบรรพบุรุษของบ้านนั้นชาวบ้านจะเรียกผีย่าว่าผีแม่เฒ่า

          ประเพณีคล้องช้างคล้องม้า จะมีการเริ่มพิธีการโดยชาวบ้านจะนําเหล้า ไก่ มาเซ่นผีย่าที่บ้านของร่างทรงตามแต่ที่ตัวเองนับถือ และเมื่อถึงเวลาช่วงบ่ายจะมีการจัดพิธีเข้าทรงผีปู่และผีย่าพร้อมกัน นิยมจัดกันที่บ้านของร่างทรง บ้านร่างทรงของชาวบ้านน้ำลอก หมู่ ๔ ตําบลบ่อทอง อําเภอทองแสนขัน จะจัดกันที่บ้านของร่างทรงชื่อว่าผีเจ้าคุ้ม และเมื่อพิธีการเข้าทรงเริ่มขึ้น จะมีการอาบน้ำให้กับผีปู่ผีย่า โดยชาวบ้านจะนํา  น้ำอบน้ำหอมมารดที่ร่างทรง และเมื่อเสร็จพิธีอาบน้ำผีปู่ผีย่าแล้วก็จะเริ่มพิธีคล้องช้างคล้องม้า โดยจะมีชาวบ้าน ผู้ชายเข้าไปจับ ช้าง ม้า ที่ทํามาจากไม้งิ้ว แล้วให้ผีที่เข้าทรงนั้นเอาด้ายไปคล้องจนหมดเมื่อเสร็จพิธีคล้องช้าง  คล้องม้า แล้วก็จะนำช้างและม้าที่ทำพิธีไปไว้ที่ศาลผีปู่ที่อยู่ในหมู่บ้านนั้น

ขอบคุณภาพและเนื้อหา จาก

ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดอุตรดิตถ์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์

สำนักวิยบริการ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์

http://365daythailand.com

http://kudtakai68.blogspot.com

www.chiangmainews.co.th

siamswood.com

rakthaitradition.com