นี่เป็นครั้งที่สอง ที่ฉันเข้ามาชื่นชมนิทรรศการ “วิจิตรภูษาพัสตราภรณ์” ณ พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย ภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร หรือที่เรียกกันลำลองว่า พิพิธ’วังหน้า นิทรรศการนี้จัดขึ้นชั่วคราว ตั้งแต่วันที่ 12 สิงหาคม – 4 พฤศจิกายน 2558 เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในฐานะที่พระองค์ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้านการอนุรักษ์และส่งเสริมผ้าไทยมาเป็นเวลานานหลายสิบปี

ปฐมบทแห่งผืนผ้า

“ภูษา” หรือ “พัสตราภรณ์” หรือที่ในบันทึกนี้จะเรียกรวมกันว่า “ผืนผ้า” ที่นำมาจัดแสดงในนิทรรศการแห่งนี้ มีจำนวนทั้งสิ้น 183 ชิ้น โดยได้รับบริจาค หรืออนุญาตให้นำมาจัดแสดงจากองค์กรต่างๆ ดังนี้

1) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ

2) สำนักการสังคีต สังกัดกรมศิลปากร

3) นิติบุคคล และเอกชน
โดยผืนผ้าที่นำมาจัดแสดงทั้งหมดนี้ล้วนมีอายุสมัยตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 24 ถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็นช่วงที่สยาม หรือประเทศไทยมีการค้าขายผ้ากันอย่างคึกคักกับกลุ่มประเทศในภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกกลาง แอฟริกา ตลอดจนประเทศในทวีปยุโรป มาตั้งแต่กลางพุทธศตวรรษที่ 23 อาจกล่าวได้ว่า นิทรรศการผ้าแห่งนี้ มิใช่เป็นการจัดแสดงศิลปะเครื่องนุ่งห่มเท่านั้น หากแต่ยังเป็นนิทรรศการการเรียนรู้ประวัติศาสตร์และโบราณคดีจากผ้าโบราณเหล่านี้