ชุมชนวัวลาย จัดได้ว่าเป็นชุมชนวัฒนธรรมที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่งของจังหวัดเชียงใหม่ เพราะเป็นแหล่งที่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่มีความสวยงาม และเป็นเอกลักษณ์ นั่นคือการต้องลายโลหะหรือเรียกอีกชื่อว่า การดุนโลหะ

               ลวดลายที่ถูกสลักเป็นเรื่องราว เรื่องเล่าที่ถูกกล่าวขานมานานหลายร้อยปี เครื่องเงินเริ่มเข้ามามีบทบาทในเชียงใหม่ ตั้งแต่สมัยพญามังราย เริ่มจากการเข้ามาของช่างฝีมือจากเมืองพุกาม มาเป็นครูสอนให้แก่ชาวบ้านในสมัยนั้น และสืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่น

               ในอดีต การต้องลายโลหะ มักถูกแสดงออกมาในรูปแบบของจิตรกรรมฝาผนัง มีความประณีตอ่อนช้อยตามแบบฉบับของชาวล้านนา ซึ่งส่วนใหญ่เป็นลายไทย ตัวละครในเรื่องรามเกียรติ์ และเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธ เกิดขึ้นตามแรงศรัทธาของพุทธศาสนิกชนในพระพุทธศาสนาที่เจริญรุ่งเรืองเป็นอย่างมากในสมัยนั้น

               ปัจจุบัน แม้การต้องลายโลหะจะไม่ได้รับความนิยมอย่างเช่นในอดีต แต่ ณ ชุมชนวัวลาย ยังคงกลิ่นอายของเครื่องเงิน ครูสล่าหลายท่าน ยังคงอาศัยอยู่ที่ชุมชนแห่งนี้ นอกจากเครื่องเงินที่เป็นจุดเด่นของวัวลายแล้ว ที่นี่ยังเป็นสถานที่ตั้งของวัดที่มีอุโบสถเงินหลังแรกของโลกอีกด้วย

               “วัดศรีสุพรรณ” วัดเก่าแก่แห่งหนึ่งของเชียงใหม่ ก่อตั้งมานานนับ 500 ปี วัดแห่งนี้เป็นที่ยืนยันว่า เครื่องเงินมีความสำคัญเป็นอย่างมากในจังหวัดเชียงใหม่ อุโบสถเงิน ที่ตั้งตระหง่านอยู่ภายในบริเวณวัด นับเป็นอุโบสถที่ทำจากโลหะหลังแรก มีการสลักลวดลายสวยงาม ทั้งนี้ยังเป็นที่ตั้งของบ้านครูช่าง พิพิธภัณฑ์ภูมิปัญญาสล่าสิบหมู่ล้านนา

               ไม่ไกลกันนั้นเป็นที่ตั้งของ “วัดหมื่นสาร” วัดที่เมื่อไปเยือนถึงวัวลายแล้ว ไม่ควรพลาดที่จะไปเที่ยวชมที่นี่ “หอศิลป์ สุทฺธจิตฺโต” หอศิลป์ที่รวบรวมโลหะที่สลักลวดลายไว้อย่างสวยงาม ตั้งแต่ประตูทางเข้า รวมถึงภาพที่เล่าถึงเรื่องราวในอดีตอย่างพิธีบุกเบิกกรุยทางขึ้นดอยสุเทพ โดยเจ้าแก้วนวรัฐ ซึ่งสามารถสร้างความตื่นตาตื่นใจได้เป็นอย่างดี ภายนอกหอศิลป์ยังคงมีโลหะที่ถูกสลักเป็นพระธาตุประจำปีเกิดทั้งสิบสองนักษัตรอีกด้วย

               ทั้งนี้ทุกคืนวันเสาร์ ชุมชนวัวลาย จะถูกจัดเป็น “ถนนคนเดินวัวลาย” ซึ่งมีเครื่องประดับ เครื่องมือเครื่องใช้ ที่ทำจากอะลูมิเนียม และถูกต้องลายให้เกิดความสวยงามและทันสมัยมากขึ้น ซึ่งมีมากมายให้ได้เลือกซื้อตามความชอบ ทำให้เห็นว่าเครื่องเงินยังไม่หายไปจากเมืองเชียงใหม่ แม้จะถูกปรับเปลี่ยนไปบ้างตามยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป

ขอบคุณข้อมูลจาก : บ้านครูช่าง พิพิธภัณฑ์ภูมิปัญญาสล่าสิบหมู่ล้านนา