คลองภาษีเจริญเป็นคลองขนานกับถนนเพชรเกษม ถ้าพิจารณาตามหลักภูมินามวิทยาจัดเป็นภูมินามประเภท ตั้งชื่อตามเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ ซึ่งตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่าคลองภาษีเจริญขุดขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขนส่งสินค้าเป็นหลัก ทั้งนี้สืบเนื่องจากข้อกำหนดในสนธิสัญญาบาวริ่งส่วนที่เกี่ยวกับการค้า ซึ่งไทยยอมให้มีการซื้อขายข้าวส่งออกต่างประเทศ แต่ภาวะการค้าข้าวก็ยังไม่ดีขึ้นในทันที ต่างจากการค้าน้ำตาลซึ่งได้ผลดีกว่าสินค้าประเภทอื่น ๆ เพราะเป็นสินค้าที่ชาวตะวันตกต้องการมาก และส่งผลกำไรให้มากด้วย ช่วงที่ภาวะการค้าน้ำตาลของไทยเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุดช่วงหนึ่ง คือ ช่วงปี พ.ศ. 2393—2410 ดังจะเห็นได้จากจำนวนโรงงานน้ำตาลริมแม่น้ำนครชัยศรี ซึ่งมีมากถึง 23 แห่ง ในปี พ.ศ. 2408 และพื้นที่ปลูกอ้อยที่มีมากที่สุดในช่วงนั้นก็คือ นครชัยศรี ซึ่งแสดงให้เห็นว่านครชัยศรีเป็นแหล่งผลิตน้ำตาลที่สำคัญ ดังนั้นในภาวะการณ์ดังกล่าวจึงทำให้ไทยกระตือรือร้นที่จะส่งเสริมการค้าน้ำตาลและอำนวยความสะดวกในการขนส่งให้เป็นไปด้วยความรวดเร็ว โดยมีการขุดคลองเจดีย์บูชา คลองภาษีเจริญและคลองดำเนินสะดวก เพื่อให้สามารถลำเลียงน้ำตาลจากแหล่งผลิตมาสู่ตลาดได้อย่างสะดวก
ต้นคลองภาษีเจริญฝั่งวัดปากน้ำ
สำหรับคลองภาษีเจริญนั้น เมื่อ พ.ศ.2408 พระภาษีสมบัติบริบูรณ์* (ยิ้ม) ซึ่งเป็นเจ้าภาษีฝิ่น และโรงจักรหีบอ้อยอยู่ที่บ้านดอนไก่ดี (ดอนกะฎี) ริมแม่น้ำนครชัยศรี แขวงเมืองสมุทรสาคร ได้กราบบังคมทูลขอให้มีการขุดคลองนี้ขึ้น จากบ้านดอนไก่ดีมาออกคลองบางกอกใหญ่ ริมวัดปากน้ำ เพื่อให้การขนส่งน้ำตาลในบริเวณนั้นมายังกรุงเทพ ฯ ได้สะดวกและรวดเร็วขึ้น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริเห็นด้วย แต่เนื่องจากในปีนั้นต้องเลิกอากรสวนใหญ่ และภาษีข้าวก็เก็บไม่ได้ พระราชทรัพย์หลวงที่จะจ่าย
ออกมาเป็นทุนอย่างการขุดคลองอื่น ๆ จะไม่พอ พระภาษีสมบัติบริบูรณ์จึงได้กราบบังคมทูลต่อไปว่า เมืองอื่น ๆ เขาขุดคลองไม่ต้องเอาเงินแผ่นดินใช้เป็นแต่เขาเรี่ยไรกัน ถ้าไม่พอเขา จึงขออำนาจแผ่นดินช่วยและได้ถวายความเห็นเป็น 2 อย่างคือ
1. เก็บเงินจากเรือแพที่เดินเข้าออก
2. ตั้งโรงหวยที่เมืองนครไชยศรี และเมืองสมุทรสาคร 3 ปี เพื่อเอาเงินมาเป็นค่าจ้างขุด
ในที่สุดพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัวก็โปรดเกล้าให้พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม) เจ้าภาษีฝิ่น เป็นแม่กองขุดคลองสายนี้เมื่อปีขาล พ.ศ.2409 (เจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค) และทรงเห็นว่าการขุดคลองเพื่อเก็บเงินคืนคงไม่ได้เท่าไร จึงโปรดเกล้า ฯ ให้หักเงินภาษีฝิ่นกันเป็นส่วนที่พระภาษีสมบัติบริบูรณ์จะต้องส่งคลัง พระราชทานเป็นค่าจ้างในการขุดคลองเป็นเงิน 112,000 บาท โดยกะแผนที่คราวเดียวกับคลองดำเนินสะดวก (พ.ศ.2409) แต่ลงมือขุดคลองดำเนินสะดวกก่อนขุดคลองภาษีเจริญที่หลัง ในประชุมพงศาวดารภาคที่ 25 บันทึกปีที่ขุดคลองภาษีเจริญว่าเป็นปี พ.ศ. 2410 ต่างจากในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ 4 ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิดี(ขำ บุนนาค) อยู่ 1 ปี ดังความในประชุมพงศาวดารตอนหนึ่งว่า
“เมื่อปีเถาะ พ.ศ.2410 โปรด ฯ ให้พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม) เจ้าภาษีฝิ่นเป็นแม่กอง ขุดคลองกว้าง 7 วา ลึก 5 ศอก แต่คลอง บางกอกใหญ่ในกรุงเทพ ฯ ที่ริมวัดปากน้ำไปออกแม่น้ำนครชัยศรี ที่ตำบล ดอนไก่ดี เป็นระยะทาง 620 เส้น หักเงินภาษีฝิ่นพระราชทานเป็นค่าจ้าง ขุดคลอง 112,000 บาท พระราชทานนามว่า “คลองภาษีเจริญ…”
ประตูน้ำคลองภาษีเจริญฝั่งกระทุ่มแบน
ลุงเจริญ เจริญทรง ชายไร้บ้านผู้ใช้ชีวิต อยู่ในคลองภาษีเจริญ
ปลายคลองภาษีเจริญที่ติดกับแม่น้ำท่าจีน
ข้อมูลจาก https://sites.google.com
ต้นคลองภาษีเจริญฝั่งวัดปากน้ำ
สำหรับคลองภาษีเจริญนั้น เมื่อ พ.ศ.2408 พระภาษีสมบัติบริบูรณ์* (ยิ้ม) ซึ่งเป็นเจ้าภาษีฝิ่น และโรงจักรหีบอ้อยอยู่ที่บ้านดอนไก่ดี (ดอนกะฎี) ริมแม่น้ำนครชัยศรี แขวงเมืองสมุทรสาคร ได้กราบบังคมทูลขอให้มีการขุดคลองนี้ขึ้น จากบ้านดอนไก่ดีมาออกคลองบางกอกใหญ่ ริมวัดปากน้ำ เพื่อให้การขนส่งน้ำตาลในบริเวณนั้นมายังกรุงเทพ ฯ ได้สะดวกและรวดเร็วขึ้น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริเห็นด้วย แต่เนื่องจากในปีนั้นต้องเลิกอากรสวนใหญ่ และภาษีข้าวก็เก็บไม่ได้ พระราชทรัพย์หลวงที่จะจ่าย
ออกมาเป็นทุนอย่างการขุดคลองอื่น ๆ จะไม่พอ พระภาษีสมบัติบริบูรณ์จึงได้กราบบังคมทูลต่อไปว่า เมืองอื่น ๆ เขาขุดคลองไม่ต้องเอาเงินแผ่นดินใช้เป็นแต่เขาเรี่ยไรกัน ถ้าไม่พอเขา จึงขออำนาจแผ่นดินช่วยและได้ถวายความเห็นเป็น 2 อย่างคือ
1. เก็บเงินจากเรือแพที่เดินเข้าออก
2. ตั้งโรงหวยที่เมืองนครไชยศรี และเมืองสมุทรสาคร 3 ปี เพื่อเอาเงินมาเป็นค่าจ้างขุด
ในที่สุดพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าอยู่หัวก็โปรดเกล้าให้พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม) เจ้าภาษีฝิ่น เป็นแม่กองขุดคลองสายนี้เมื่อปีขาล พ.ศ.2409 (เจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค) และทรงเห็นว่าการขุดคลองเพื่อเก็บเงินคืนคงไม่ได้เท่าไร จึงโปรดเกล้า ฯ ให้หักเงินภาษีฝิ่นกันเป็นส่วนที่พระภาษีสมบัติบริบูรณ์จะต้องส่งคลัง พระราชทานเป็นค่าจ้างในการขุดคลองเป็นเงิน 112,000 บาท โดยกะแผนที่คราวเดียวกับคลองดำเนินสะดวก (พ.ศ.2409) แต่ลงมือขุดคลองดำเนินสะดวกก่อนขุดคลองภาษีเจริญที่หลัง ในประชุมพงศาวดารภาคที่ 25 บันทึกปีที่ขุดคลองภาษีเจริญว่าเป็นปี พ.ศ. 2410 ต่างจากในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ 4 ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิดี(ขำ บุนนาค) อยู่ 1 ปี ดังความในประชุมพงศาวดารตอนหนึ่งว่า
“เมื่อปีเถาะ พ.ศ.2410 โปรด ฯ ให้พระภาษีสมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม) เจ้าภาษีฝิ่นเป็นแม่กอง ขุดคลองกว้าง 7 วา ลึก 5 ศอก แต่คลอง บางกอกใหญ่ในกรุงเทพ ฯ ที่ริมวัดปากน้ำไปออกแม่น้ำนครชัยศรี ที่ตำบล ดอนไก่ดี เป็นระยะทาง 620 เส้น หักเงินภาษีฝิ่นพระราชทานเป็นค่าจ้าง ขุดคลอง 112,000 บาท พระราชทานนามว่า “คลองภาษีเจริญ…”
ประตูน้ำคลองภาษีเจริญฝั่งกระทุ่มแบน
ลุงเจริญ เจริญทรง ชายไร้บ้านผู้ใช้ชีวิต อยู่ในคลองภาษีเจริญ
ปลายคลองภาษีเจริญที่ติดกับแม่น้ำท่าจีน
ข้อมูลจาก https://sites.google.com
วันที่สร้าง : 15 กันยายน 2560
สร้างโดย
ความคิดเห็น
แจ้งข้อความไม่เหมาะสม
ความคิดเห็น (0)
โหลดเพิ่มเติม
กระทู้ยอดนิยม